maandag 1 september 2014

Donker en zo - de Orca

De zomer loopt op zijn laatste benen. Zoals het de laatste weken is, zou je denken dat het al november is: weiden staan blank, de lucht is somber en het herfstfruit is al bijna rijp...

Deze week zette ik zelfs het licht aan om naar het werk te vertrekken! Dan ga je onvermijdelijk weer denken aan de aankomende duistere periode, aan hoe je ervoor kunt zorgen dat je zichtbaar bent (zo'n velomobiel schijnt bijna een stealth-voertuig te zijn, als je sommigen mag geloven) en hoe je ook zelf zoveel mogelijk van de weg voor je kunt verlichten, zonder daarbij de tegenliggers te verblinden. De regel daarbij is: hoe sneller je rijdt, hoe verder je vooruit moet kunnen kijken.

Nu moet je niet overdrijven ook, natuurlijk. Sommigen maken van hun fiets een mobiele reclame voor LED-strips en monteren daarboven een woud aan glasvezelmasten waarin een hele collectie leds hangt te knipperen. Wellicht heb je meer werk aan het wisselen en laden van batterijen dan je tijd in het fietsen steekt.
Tenslotte moeten andere weggebruikers ook uit hun doppen kijken. Ook moet je ervoor waken dat je de aandacht niet zo trekt dat andere fietsers (en voetgangers) daardoor onzichtbaar worden. Dat werkt wellicht wel, maar het is niet solidair met mede-fietsers. Zo ontstaat uiteindelijk een wedloop naar wie het meeste licht kan uitstralen, tot je fiets een mobiele kerstboom is.

Maar toch: verlichting evolueert. Thuis staan nu drie fietsen met een Philips SafeRide koplamp. Die is nog niet ideaal, maar tegenover de B+M Cyo merk je toch weer een bredere en gelijkmatiger verspreide lichtbundel. Helaas: in de Orca zal dat niet werken, want door de vorm kan kan die lamp niet in de neus en daarenboven zit de lamp verzonken, waardoor het koetswerk zelf de breedte van de bundel beperkt. In de praktijk, met twee Cyo's, is het echter ruim voldoende.
De enige manier die ik zie om hier nog wat aan te doen, betekent heel veel (te veel) werk: er zou een krachtige lamp bovenop kunnen komen. Bovenop betekent dan wel helemaal bovenaan, zoals op het dak. Dat dak is een constructie van twee aluminium buisjes en daartussen een vorm in schuim en textiel: niet stabiel genoeg voor een lamp. Het vele, te vele, werk zou dan kunnen bestaan uit het maken van een nieuwe kap met geïntegreerd dakje, waarin of waarop dan een lamp zou komen.
Waarom? Omdat het effect van het licht anders is naargelang de hoek waarin het op het wegdek schijnt: de lengte van de schaduw hangt hiermee samen. Een lage lamp, zoals in een WAW of Quest, maakt lange schaduwen die wegstoppen wat daarachter kan zitten. Een hoger geplaatste lamp, zoals op een gewone fiets op de kroonplaat, schijnt meer neerwaarts (en/of verder), waardoor het resultaat verandert. Een nog hoger geplaatste lamp zal dan nog meer verschil maken.

Maar zo'n echt hoog geplaatste lamp, zeg op 1m hoogte of meer (zo ongeveer de stuurhoogte van een bukker), vergroot ook de kans op verblinding van tegenliggers, zoals ik op het onverlichte jaagpad ervaar met sterke ledlampen die op het stuur of de helm gemonteerd zijn.
We laten de Orca op dat vlak dus rustig zoals hij is. Ik hoorde trouwens al dat de reflectie van de lampen in de behuizing (die wit is) al verblindend zou zijn... Meer is niet altijd beter.

Wat de achterkant betreft, bestaat de lichtbron uit één ledje in een Spanninga Pixeo lamp.
Foto: Spanninga
Op het eerste zicht is dit iele lampje een bizarre keuze op zo'n gesofisticeerde velomobiel. De meeste fabrikanten werken met leds in de romp, zoals bij de Quest. Maar: tijdens nachtelijke ritten met andere velonauten viel me op dat die ingebouwde leds enkel van achterop zichtbaar zijn. Daar is duidelijk voor de stijl gekozen. Het ledje van de Pixeo is van de zijkant even zichtbaar als van achteraan, dus is het een prima keuze.
Losse bedenking: het enige wat hier ontbreekt, is een remlicht. Dat is niet zo eenvoudig op te lossen, want noch de remhendels noch het achterlicht lijken hiervoor geschikt. Het zou wel een zeer mooie verbetering zijn.

Aan de zijkanten is er de weerkaatsing van de koplamp(en) in de neus en het zichtbare achterlicht als actieve verlichting.


Daarnaast is de naam "Orca" in reflecterende folie onderaan op de kap gekleefd. Als extraatje bekleedde ik de spaken vorige winter met zwarte reflecterende folie van 3M. Ook zit op alle banden een reflecterende strook.


Het enige wat, naar mijn mening, nog verbeterd kan worden, is het aanbrengen van verlichting in de rand van het dakje, zodat ook de hoogte wat beter in te schatten wordt. nu is alle reflectie onderaan (wielen en typebenaming). Ook vooraan is de verlichting onder de helft van de totale hoogte. Enkel achteraan zit de lamp bovenaan de staart. Zoals je op de foto's hierboven duidelijk kan zien, is een zwart dakje in het duister onzichtbaar. Het wit van de bovenkant is dan weer wel goed zichtbaar.

De eenvoudigste en zo op het oog efficiëntste oplossing is het monteren van een Topeak Headlux helmlampje, tenminste indien er een degelijke manier is om dit op het dakje te bevestigen.

Dit lampje schijnt (wit) naar voren en (rood) naar achteren en is over 360° zichtbaar. Compact, licht en zichtbaar, dus dit zou het antwoord kunnen zijn. De keerzijde: in de praktijk blijkt de autonomie (2 x CR 2032) amper 20u te bedragen en daarenboven zou het lampje niet echt goed bestand zijn tegen kou. Laat het nu net in natte, koude periodes zijn dat je het nodig hebt... Het ding kost ongeveer € 15 en dat is dan weer niet veel, maar CR2032 knoopcellen zijn niet echt mijn favoriete energiebron, want voor het milieu is het gebruik van (snel opgebruikte) wegwerpbatterijen niet gezond te noemen.

Een wat spectaculairder alternatief is het aanbrengen van waterdichte (gele?) ledstrips in de naden van het dakje. Dat zorgt voor een groter lichtgevend oppervlak, wat meteen duidelijk maakt dat het niet om een gewone fiets gaat. De keerzijde is dat hiervoor een verbinding moet gemaakt worden met de 12V boordspanning en dat betekent bedrading die ook makkelijk losgekoppeld moet kunnen worden indien het dakje eraf gaat. Bij die bedrading moet ik ook rekening houden met de scharnierende kap, dus die moet helemaal naar voor lopen tot aan de scharnieren en dan verder naar de lichtschakelaars.
Duur is dit niet, maar het vraag wel wat tijd en studie om alles mooi in te bouwen. De lichtschakelaars (afzonderlijk voor de linker en rechter koplamp) zijn ruim op hun taak berekend, dus zouden die strips mee geschakeld kunnen worden met elk van die lampen.

Ook zorgen die leds er voornamelijk voor dat de Orca van de zijkant beter zichtbaar wordt. Naar voor en naar achter maken ze geen verschil, vermoed ik.

5 opmerkingen:

  1. Zelf vind ik het originele achterlicht van de Orca nogal klein bemeten. En de laatste dagen zit ik te denken of er op het dakje geen mogelijkheid is om een achterlicht te plaatsen. In de zin van een Axa sport achterlicht. Het laatste duo dat ik heb gekocht heeft een rood licht dat niet alleen naar achter, maar ook naar 3 andere zijden (links-rechts-boven) veel licht heeft en dus zeer duidelijke zichtbaarheid kan geven aan de Orca bij zijaanzicht. Als het op het dakje zou staan zou het de velomobiel niet alleen meer naar het midden bij zijaanzicht een lichtbron hebben, maar het zou ook de hoogte aangeven en naar achteren toe zou het ook een grotere lichtbron hebben dan nu standaard aanwezig (uit ervaring weet ik dat ik vrij gemakkelijk "laserpunt" lichtbronnen veel te laat opmerk, maw. ik kijk er gewoon over). En een Axa sport lampje laad je op via een usb poort.

    Daarnaast wil ik ook een (grotere) reflecterende sticker op de zijkant van de klep maar dan tegen de bovenkant aan. Dat mag zelfs een reclameboodschap zijn (zolang ik er maar achter sta) en daar zijn reeds contacten voor gelegd.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Liggende, die Axa Sport is inderdaad ook een mooie optie. Het probleem is hetzelfde als bij het Topeak-lampje: hoe bevestig je dit op een nette manier? Om te laden moet het lampje eraf gehaald worden en de bevestiging gebeurt met een rubber riempje. Gaten maken in het dakje lijkt me niet aangewezen, want dan krijg je wellicht water binnen... Er is nog ruim tijd om wat te verzinnen.

      En de reflectie zit allemaal onderaan, dat is een feit. Ik dacht er ook al over om een streep/figuur in reflecterende folie hoger te plaatsen, bijvoorbeeld achter de kap. Ook dat wordt even nadenken en iets elegants verzinnen.

      Verwijderen
    2. Jan, Ik kan het vanaf hier nu niet echt beoordelen, want "mijn" Orca is nog in de maak. Maar is het mogelijk om velcro op het dakje te kleven/bevestigen. Indien dat mogelijk is, zou je het lampje met het boutje (waarmee het nu aan het rubberriempje is vastgemaakt) door een stukje velcro kunnen schroeven en het zo op een stukje velcro dat op het dak bevestigd is vastdrukken.
      Anders dacht ik of het eventueel mogelijk is via de drukknopen te werken waarmee het dakje achteraan is vast gezet.
      Ik zeg wel, het zijn een mogelijkheden die ik van hieruit nu niet kan beoordelen of ze haalbaar zijn of niet zonder het dakje te beschadigen.

      Verwijderen
  2. U-beugel op de smurfenmuts? Ga ik ook doen op m´n Sunrider. Rvs of Alu ronde buis waar 2 Axa Pico 30 lampjes (pak ik meteen een beetje breedte-verlichting mee) en een achterlicht op komen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het is al opgelost ondertussen: http://metdefietsonderweg.blogspot.be/2014/10/donker-en-zo-deel-2-voor-de-e-orca.html
      Een u-beugel is ook geen slecht idee.

      Verwijderen